Verdun

het land

            Beaumont    Bezonvaux    Cumières
            Douaumont    Fleury    Haumont
            Louvemont    Ornes    Vaux ...

hoe onverschillig hoe onschuldig
zijt gij aarde? uw dorpjes zijn nu
gaten in het bos, uw velden werden
maanlandschap pokdalig van granaten
de grond geteisterd door het kruit
en toch hebt gij zijn putten vrolijk
volgezaaid met kruid, een biotoop
verstrooid van zonderlinge planten

want nog eens, nogmaals werdt gij
omgewoeld, groeven gespit
weer dichtgegooid, de strijd eenmaal voorbij
loopgraven, graven gemarkeerd
door bajonetten in de rij
hun lijken later opgedolven in
een pest van muggen en van ratten

zo plechtig defileerden vele
kisten naar het knekelhuis
een tent, barak, een monument
voor honderddertigduizenden
ach hun skeletten maar

ernaast het oninneembaar fort
waar duizenden soldaten in het donker
rokend op kruit en vlammenwerpers zaten
't bewaart zijn massagraf, een dichtgemetste gang
achter het witte kruis den toten kameraden
niet zwetsen bitte, lasst uns
in der stille schlafen

de overlevenden

ik schoot boven de koppen
propte aarde in de loop
daardoor kwam ik terug

ik nee ik kende geen pardon
wierp een granaat in die troep duitsers
sloeg er nog een de schedel in

het was een blind gericht

ik heb het overleefd dankzij
de gouden kazuivel die ik droeg
uit een verwoeste kerk
onder mijn uniform

ik was een echte patriot - en eerlijk
ik begrijp het nu niet meer
die heroïek van doden totterdood
van kinds af aan erin gedrild

het lied van on ne passe pas!
noch strijd noch mensheid schoot
een millimeter op
in stellingen verschanst
de vijand ook een sukkelaar
negeren bij het putten aan de bron


memorie

voor de soldatenmoeder: een statue
de résignation, aux héros inconnus
wees trots op je poilu!
(hij had haar op de tanden)
tombé pour ton salut

monsieur Pétain kon fraai oreren
over de helden van Verdun:
simple et sobre comme l'âme du soldat
aan beide zijden inderdaad simpele zielen
vaste et noble comme la grandeur
(grandeur?) du sacrifice, durable
impérissable! wat niets tenslotte is

de aanval tot het uiterste
geloof in wil en maakbaarheid
want waanzin kent geen perspectief
geen inzicht maar alleen methode
erkent niet wat wordt aangericht

mens wordt bot en vlees wordt as
wat heeft hij nu aan ijdel eerbetoon
bombast, het oorlogskruis
voor le héro de Fort de Vaux:

de laatste duif, vergiftigd door het gas

© lieve de vos
16 september 2012

(foto's: Western Front Photography)