freaks

                  If the Sun or the Moon should doubt
                  They'd immediately gone out (William Blake)

prinses wat rol je door het gras
lacht en kirt in je gekreukte onderjurk
peettante met het witte haar en
rode ogen slikt een zwaard
kleurig geëtste mannen spuwen vuur
zussen met hun bolle wangen
waggelen gearmd
hun spleetjesogen stralend
van onbewust geluk

openhartig pronken lijven in hun brave
poses, onopgetuigd en koninklijk
blikt het naakt je aan
een kaakslag aan de oude chic
in zijn tristesse zijn getaande rijk
zijn troosteloos ennui

gesmukte dames in het park
een boos moment in lelijkheid betrapt
shame, mevrouw, de schaamteloosheid!
bitst het van hun lippen
kwijlt het op een dure jas
wreed is schaamte als een beest
niet te doorstaan, zij vreet en klauwt
in eigen buik en schroeit
het vreemde vel

edelgeboren zijn zij met hun trauma
de joodse reus de mexicaanse dwerg
de imbeciel de drag queen en de queer
hun staren vraagt begrip
de schande van het anders
zij is volmaakt, haar aanblik
fascineert

freaks mijn geliefden, jullie liggen
op mijn hart ik draag je rond
de waarde van je eigenheid
heeft geen verhaal, het is
zoals het is
ik kijk, zoek scherven om te lijmen
defecten om te zijn
wij zijn aliens
die elkaars vervreemding voelen
en ooit een flits van pijn

© lieve de vos
18 februari 2013


Hommage aan Diane Arbus (1923-1971)

Orcadië

de grond is een doordrenkte spons
verzadigd tot de kruin, van hoogland
tot moeras. het hart stroomt leeg
het sappelt in de plassen, loopt zuur
en zuiver uit het drasland, sijpelt
naar de wolken en loost zich
in een uitgeloogde zee
de streek ooit een zoetwatermeer
rond de keerkring van de kreeft

in zijn trog werd steen gesmeed
met perskracht onder dwang gekneed
door een galeislaaf aan het treksnoer
van de aarde, haar zware hete kern
en metersdik in diep en donker water
ligt gebeiteld dit plaveisel
daarop ontstond een land van
leegte veen en steen

het plenst er vennen meren lochs
het veld bezaaid met cairns en brochs
je stoot alom op muren, standing stones
nog staan ze recht, korstmosgevlekte
flagstones langs de weg, en onder
modder mos en muggenbroed een
spade diep delf je alleen maar rots

de hemel sprenkelt spikkels licht
dat golft en flitst over de kale vlakten
het schijnsel van de nacht de gloed
van lange dagen. en plots, alsof
de goden ons wat schuldig waren
spreiden ze boven onvertogen alle
kleuren van hun regenbogen

©  lieve de vos
21 januari 2013

    cairns: neolitische lage stenen graftombes
    brochs: ronde stenen torens uit de ijzertijd

het internaat

het heet hier regen, zegt de man
de galmgaten van het geheugen
spuwen kreten zwart van spreeuwen
kraaien kauwen, soms een buizerd
in al zijn tinten grauw hangend
onder een zorgendek

in dichte drommen rennen stuiteren
blaadjes over het asfalt, zijn ingesleten krijt-
lijnen ze houden stand, bordkartonnen coulissen
van jonge levens aangevreten door
het zuur van tranen, afbladderende
palen zonder net en bladloze platanen

binnen krassen jongensvingers heimelijke tekens
scatologische iconen, terwijl ze ogendwalend
wachten net als ik - over spikkels vastgekit
tot mozaïeken wervelend op de vloer
steengeworden ongedurigheid en
verveling walmt uit een klamme lucht

je bent zo zichtbaar naakt in deze kale kamer
onder de huiverblik van neonlampen
waar buizen tikken geeft alleen de slaap
soelaas. stil, het bed kriept. stop je oren
voor het zuchten van de kamers, scherm je
af voor surveillanten door het matte glas

de nacht wordt koud de pijpen zwijgen
nare geesten sluipen in je limbische systeem
slaan klinknagels in het zachte hout
terwijl de bel halsstarrig om het uur
in lege gangen rinkelt

© lieve de vos
10 november 2012

Dit gedicht werd geselecteerd voor de Top 20 van de
Turing Nationale Gedichtenwedstrijd 2012

Jurybeoordeling in de eerste ronde:
Een van de meest sterke punten van dit gedicht is ongetwijfeld de openingsregel: 'het heet hier regen, zegt de man.' Daarnaast wordt het ondanks de indringende toon en pregnante beelden op geen enkel moment 'te veel.'

Juryrapport Top 20:
6634 - het internaat
Als een nachtmerrie in poëzie gevat kan worden, dan zo. Vijf strofen zijn het, en je weet na lezing één ding zeker: hier wil ik niet zijn. Er is een permanente dreiging, die niet letterlijk beschreven wordt, maar louter gesuggereerd. Er gebeurt niets, er is geen geweld, geen misbruik, geen daad. Er is enkel de angst, er is enkel de titel die in alle strofen echoot. Het internaat. Wij betrapten onszelf erop dat we vanwege de vele zaken rond seksueel misbruik op katholieke internaten onherroepelijk hieraan moest denken. Maar nergens wordt daar letterlijk op gezinspeeld. Het is alleen die dreiging, die angst, de systematische eenzaamheid, de paranoia, het tikken van de buizen, het naakt zijn in de kale kamer, dat je doet wensen weg te willen vluchten, en terzelfdertijd het gedicht opnieuw te lezen omdat het zo knap in elkaar steekt. Vandaar een terechte nominatie

Foto's ter beschikking gesteld door Colourit. Met dank!

Stroma

een kruimel land, een ei tussen

de blikken tanden van de oceaan

leven vergeten sinds de laatste

boer en herder weken voor

de hevige race van de zee

onbewogen in de wervelstroom

een blinde plek waar enkel wind

nog huilt. geef acht, hier waken

de getijden, honden van de zee

ontketend in hun wilde jacht!

de baai ligt onverstoorbaar onder noordelijk

licht, in alublauwe glans van visschubben

gebaad, golf na golf een langgerekte naga

die optrekt naar de kust. daar zingt

een kerelslied van ratelende keien, een

speels gevecht van spatten op de klip

alleen de geest van mensen zonder

stem ademt uit grond en water

zweeft haveloos rond schrale huizen

waar desolaat het blaten van schapen
in de stilte, het gieren van de sternen

© lieve de vos
19 januari 2013

2013

De morgen van het nieuwe jaar

stapt uit het bed op de horizon.

‘Er was vuurwerk van onweer
toen de sterren nog brandden.’

De kwalijke geesten schrokken

en vluchtten uit onze woningen.

‘Het licht zweeft, als een vogel,
over de palmen. over de wilgen.’

Er is nu licht om hoop en geluk

op dit komend jaar te schijnen.

‘Het licht zweeft, als een vogel,
boven Benin, boven Nederland.’

Ik wens je veel hoop, veel geluk.

Nieuwjaarswens van:

© Karel N.L. Grazell
Amsterdams stadsdichter uit Zuid

met dank voor de toestemming

Foto's: Verocska Kosch's Art Corner

Borderline

een assepoes die koningin moest zijn
hoewel er niets te heersen valt
haar furie is voorbij geraasd
glasscherven blijven liggen op
het grind een rottende pompoen

er werd gelachen en gezongen
met een joint tot 's morgens vroeg
hij sleurt je uit je bed en rijdt
de berg op. huilt. wij allen
moeten zwijgen je kunt niet
zeggen dit is waardeloos

een vrouw schreeuwt in de avond
scheurt de hemel als een blad papier
er vallen snippers kijk maar
naar de sterren terwijl je languit
op de sporen ligt. dan oorverdovend
komt een trein. zij staat versuft
weer op en gaat naar bed

© lieve de vos
18 november 2012

Druppels in Delft

in melkwit nevellicht
spiegelen lage diepe grachten
wentelen wielen in de regen
flitsen spaken door elkaar
mensen zijn er klaarder
dan de wolken maar
het helderst is de lucht

het carillon slaat oorverdovend
boven brave straten
en in de kerken schreien orgels
ten hemel om oranjes
levenloze kinderen
vlekjes van verloren tijd

hier spettert het en blaast het
dansend op het water
cirkels kringen dijen uit
druppels als geslepen lenzen
een moment verglaasd aan
balustrades vangen herfstig waas
stippelen een melkweg uit
tot het verre nusantara
dicht bezaaid met sterren
in de was

en achter baksteenscheve gevels
schitteren highlights in de ogen
van de meisjes van weleer
flirten heren dampen pannen-
koeken in een romig licht

© lieve de vos
22 oktober 2012

Verdun

het land

            Beaumont    Bezonvaux    Cumières
            Douaumont    Fleury    Haumont
            Louvemont    Ornes    Vaux ...

hoe onverschillig hoe onschuldig
zijt gij aarde? uw dorpjes zijn nu
gaten in het bos, uw velden werden
maanlandschap pokdalig van granaten
de grond geteisterd door het kruit
en toch hebt gij zijn putten vrolijk
volgezaaid met kruid, een biotoop
verstrooid van zonderlinge planten

want nog eens, nogmaals werdt gij
omgewoeld, groeven gespit
weer dichtgegooid, de strijd eenmaal voorbij
loopgraven, graven gemarkeerd
door bajonetten in de rij
hun lijken later opgedolven in
een pest van muggen en van ratten

zo plechtig defileerden vele
kisten naar het knekelhuis
een tent, barak, een monument
voor honderddertigduizenden
ach hun skeletten maar

ernaast het oninneembaar fort
waar duizenden soldaten in het donker
rokend op kruit en vlammenwerpers zaten
't bewaart zijn massagraf, een dichtgemetste gang
achter het witte kruis den toten kameraden
niet zwetsen bitte, lasst uns
in der stille schlafen

de overlevenden

ik schoot boven de koppen
propte aarde in de loop
daardoor kwam ik terug

ik nee ik kende geen pardon
wierp een granaat in die troep duitsers
sloeg er nog een de schedel in

het was een blind gericht

ik heb het overleefd dankzij
de gouden kazuivel die ik droeg
uit een verwoeste kerk
onder mijn uniform

ik was een echte patriot - en eerlijk
ik begrijp het nu niet meer
die heroïek van doden totterdood
van kinds af aan erin gedrild

het lied van on ne passe pas!
noch strijd noch mensheid schoot
een millimeter op
in stellingen verschanst
de vijand ook een sukkelaar
negeren bij het putten aan de bron


memorie

voor de soldatenmoeder: een statue
de résignation, aux héros inconnus
wees trots op je poilu!
(hij had haar op de tanden)
tombé pour ton salut

monsieur Pétain kon fraai oreren
over de helden van Verdun:
simple et sobre comme l'âme du soldat
aan beide zijden inderdaad simpele zielen
vaste et noble comme la grandeur
(grandeur?) du sacrifice, durable
impérissable! wat niets tenslotte is

de aanval tot het uiterste
geloof in wil en maakbaarheid
want waanzin kent geen perspectief
geen inzicht maar alleen methode
erkent niet wat wordt aangericht

mens wordt bot en vlees wordt as
wat heeft hij nu aan ijdel eerbetoon
bombast, het oorlogskruis
voor le héro de Fort de Vaux:

de laatste duif, vergiftigd door het gas

© lieve de vos
16 september 2012

(foto's: Western Front Photography)